Vuurwerk hoort voor veel mensen bij de jaarwisseling. In België zie je rond oud en nieuw nog steeds knallen en lichtflitsen, maar wat er precies mag en wat niet verschilt nogal per plaats en regio. Voor velen is het een moment om samen te komen en te vieren dat het oude jaar voorbij is. Tegelijkertijd zorgen de regels en de risico’s ervoor dat je eerst goed moet weten waar je aan toe bent als je zelf vuurwerk wilt afsteken of gaat kijken bij een vuurwerkshow.
In België is er geen eenduidige landelijke regel die overal hetzelfde geldt. Gemeenten en regio’s hebben veel invloed op wat je mag doen met vuurwerk tijdens de jaarwisseling. In Vlaanderen hebben lokale besturen de bevoegdheid om het afsteken van vuurwerk te verbieden of te beperken. In een groot deel van de Vlaamse gemeenten geldt een algemeen verbod op vuurwerk, maar er zijn uitzonderingen. Op sommige plaatsen mag je vuurwerk afsteken op nieuwjaarsavond, soms uitsluitend in een bepaald tijdsvenster of alleen met toestemming van de burgemeester. In andere gemeenten mag het helemaal niet, ook niet op je eigen perceel. Hierdoor bepaalt jouw woonplaats in de praktijk wat er mogelijk is met oud en nieuw.
In de Brusselse hoofdstedelijke regio is de aanpak strenger. De wetgeving daar verbiedt het afsteken van vuurwerk vrijwel overal, ook op privéterrein. Het bezit en transport van vuurwerk kan onder bepaalde voorwaarden zelfs tijdelijk verboden zijn, en overtreders riskeren een boete of in sommige gevallen zelfs een gevangenisstraf. Omdat de regels op gemeentelijk niveau verschillen, is het belangrijk dat je vooraf nagaat wat de lokale voorschriften zijn als je zelf vuurwerk wilt gebruiken.
Ook in Wallonië varieert de situatie per gemeente. Sommige steden en dorpen hanteren beperkingen in openbare ruimtes, terwijl op andere plekken particuliere vuurwerkshows zonder bijzondere voorwaarden doorgang mogen vinden. Het grote verschil tussen de regio’s maakt dat je niet zonder meer kunt aannemen dat wat in de ene stad mag ook in de volgende geldt.
Het kopen van vuurwerk in België is gebonden aan regels over leeftijd en kwaliteit. Het vuurwerk dat verkocht wordt moet een CE-markering dragen om aan Europese veiligheidsnormen te voldoen. Voor verschillende categorieën vuurwerk gelden minimumleeftijden. Zo zijn lichte vuurwerksoorten beschikbaar voor jongeren vanaf een bepaalde leeftijd, terwijl krachtiger vuurwerk alleen aan oudere kopers verkocht mag worden. Bovendien mag een verkoper niet meer dan een bepaald gewicht aan explosief materiaal aan een klant verkopen.
Zelfs als je legaal vuurwerk hebt aangeschaft, betekent dat niet automatisch dat je het overal mag afsteken. In veel gemeenten is dat gebruik verboden of alleen onder strikte voorwaarden toegestaan. De regels voor aankoop en gebruik zijn dus twee totaal verschillende dingen. Dit kan verwarrend zijn voor mensen die van buiten België komen of die in een gemeente wonen met andere voorschriften dan waar ze het vuurwerk hebben gekocht.
Met vuurwerk spelen brengt altijd risico’s met zich mee. Elk jaar gebeuren er ongelukken waarbij mensen gewond raken, vaak door onjuist gebruik of door vuurwerk dat niet geschikt is voor particulier gebruik. Het advies van hulpdiensten in België is om het afsteken van vuurwerk zoveel mogelijk te vermijden en alleen te kiezen voor officiële shows waar professionals verantwoordelijk zijn voor de veiligheid.
Vuurwerk kan veel geluidsoverlast veroorzaken en leidt geregeld tot stress bij huisdieren en wilde dieren. Honden en katten raken door de plotselinge knallen vaak in paniek, waardoor zij kunnen vluchten of zichzelf verwonden. Ook landbouwdieren zijn gevoelig voor harde geluiden en kunnen door vuurwerkreacties ernstig stress ervaren. Vanuit omgevings- en dierenwelzijnsperspectief worden er dan ook oproepen gedaan om het afsteken van vuurwerk te beperken of op bepaalde locaties te concentreren, om de overlast te verminderen.
Naast dieren kunnen ook mensen hinder ondervinden. De luchtkwaliteit kan negatief worden beïnvloed door de verspreiding van rookdeeltjes en chemicaliën, wat vervelend kan zijn voor mensen met ademhalingsproblemen. Bovendien zijn er geluidsoverlast en veiligheidsrisico’s voor omstanders als vuurwerk niet op de juiste manier wordt gebruikt. Zeker in dichtbebouwde woonwijken is het risico op schade aan eigendommen of letsel groter als er zonder duidelijke richtlijnen vuurwerk wordt afgestoken.
Met de jaarwisseling om de hoek is het voor iedereen die vuurwerk overweegt belangrijk om de lokale regels te checken en bewust te zijn van de mogelijke gevolgen voor jezelf en je omgeving. Sommige gemeenten kiezen ervoor om mooie, openbare vuurwerkshows te organiseren waar je samen met anderen van kunt genieten zonder dat iedereen zelf de knaller hoeft aan te steken. Anderen laten het aan particulieren over, maar dan wel binnen de grenzen van wat de lokale overheid heeft vastgelegd.
Terug naar Handige tips